Dostlar merhaba! Bugün, KARAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI konusunda TÜKETİCİ HAKLARINI anlatmaya çalışacağız. Sohbetimize soru cevap şeklinde devam edelim.
Yurt içi eşya ve kargo taşımalarında hangi belgeler düzenlenir?
Yurtiçi eşya ve kargo taşımalarında taşıma irsaliyesi ve taşıma senedi düzenlenir.
Taşıma senedinde hangi bilgiler bulunmalıdır?
Taşıma senedinde taşımacı, gönderen ve alıcının unvanları, adresleri, iletişim bilgileri, eşyanın cinsi, miktarı, teslim alma ve teslim edilme yerleri, taşıma süresi, taşıma ücreti, taşımacının vergi kimlik numarasının (gerçek kişilerde T.C. kimlik numarası) belirtilmesi, taşıma irsaliyesinde ise; malın cinsi, miktarı, kimin tarafından tevdi edildiği, nereye ve kime gönderildiği ile alınan nakliye ücreti tutarı, sürücünün ad ve soyadı, taşıtın plakası, seri ve müteselsil sıra numarası ve düzenleme tarihinin yer alması zorunludur.
Yetki belgesi sahiplerinin, yurtiçi eşya taşımalarında ilgili mevzuatın öngördüğü usule göre düzenlenmiş sevk irsaliyesinin iki nüshası ile taşıma irsaliyesi ve taşıma senedinin birer nüshasını taşıtlarında bulundurmaları zorunludur.
Taşımayı yapacak firmaların sorumlulukları nelerdir?
Eşya taşımaları taşıma senetsiz yapılamaz. Yetki belgesi sahipleri, yaptıkları taşıma sözleşmelerine uymakla yükümlüdürler. Yetki belgesi sahipleri; eşya ve kargoları, teslim aldıkları andan teslim edinceye kadar, eşyanın veya kargonun tamamen veya kısmen kaybından, zayiinden, hasara uğramasından, çalınmasından, güvenliğini sağlamaktan, teslim aldıkları şeklini muhafaza etmekten, korunması ve taşınmasından sorumludurlar. Zarar görenin tazmin hakkı saklıdır.
Karayolları alt yapısı, işletilmesi, trafik, doğal afetler, meteorolojik şartlar ile arıza ve kaza hali dahil, seyahat esnasında meydana gelen ve beklenmeyen durumlarla ilgili olarak ortaya çıkan ve taşımanın devamına engel olan sebeplerin, belirsiz bir süre beklemeyi mecburi kılması veya varış noktasına kadar gerekli zamanın bir katından daha fazla beklemeyi gerektirmesi halinde, yetki belgesi sahibi, imkan olduğu takdirde bir başka güzergahı izleyerek taşımayı tamamlamak, aksi halde eşya ve kargoyu hareket noktasına geri getirmekle yükümlüdür. Bu gibi hallerde, eşya ve kargo sahibinin bütün hakları saklı olup, yetki belgesi sahipleri herhangi bir ek ödeme veya benzeri talepte bulunamazlar.
Eşya veya kargonun hasar görmesi halinde firmaların sorumlulukları nelerdir?
Yetki belgesi sahibi tarafından taşınan eşya veya kargonun hasara uğraması halinde; alıcıya bilgi verilir ve istenirse alıcı haricindeki bir tanığın katılımıyla oluşturulacak kurul huzurunda eşya veya kargo açılarak hasarın kapsamı kendisine gösterilir ve bu durum bir tutanakla tespit edilir. Herhangi bir itirazının olmaması halinde teslim imzası alınarak teslim edilir. Şayet, kapıda teslim şartıyla adresinize gönderilen eşya ya da kargoların dış (taşıma) ambalajlarının gözle görülür bir şekilde hasarlı olduğunun anlaşılması halinde varsa apartman görevlisi veya bir komşunuzu çağırarak durumu bir tutanakla tespit ettirmeniz yararınıza olacaktır.
Taşımayı yapacak firmaların sundukları hizmetlerde sorumlulukları nelerdir?
Yetki belgesi sahipleri, taşıdıkları eşya ve kargonun; satılması, sevk edilmesi ve ticareti yasaklanmış olan bir eşya veya kargo olmamasından sorumludurlar.
Yetki belgesi sahipleri, verdikleri hizmetlerden engellilerin kolaylıkla ve yeterli derecede yararlanması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Yetki belgesi sahipleri, gönderilere ait bilgilerin gizliliği ve güvenliğine ilişkin; gönderilerle ilgili her türlü bilgiyi açığa vurmaları, gönderileri açmaları, içlerinde ne olduğunu araştırmaları, üçüncü kişilere bilgi vermeleri veya herhangi birinin bunları yapmasına neden olmaları ile gönderileri zapt veya yok etmeleri yasaktır.
Yetki belgesi sahipleri, eşya ve kargoyu güvenli bir şekilde taahhüt ettiği yere kadar götürmekle yükümlüdürler.
Kargo ve dağıtım işletmecilerinin yükümlülükleri
Yetki belgesi sahipleri, adreslerinde teslim edilmek veya ödenmek üzere dağıtıma götürülüp de herhangi bir nedenle dağıtım imkanı sağlanamayarak alıcılarına haber kağıdı bırakılmış olan kargoları/gönderileri, teslimat adresine en yakın olan merkez, şube veya acentelerinde toplam 3 gün süreyle bekletmek, bu süre sonunda alıcısı tarafından teslim alınmayan kargoları/gönderileri ise, gönderene iade etmekle yükümlüdürler. Ancak kargo/dağıtım işletmecisinin bu süre içerisinde gönderiyi ikinci defa adrese teslim etme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Mevcut uygulamada ise, alıcı telefon bilgileri varsa kargo dağıtıcıları tarafından haber kağıdı bırakılmayıp, alıcı telefonla aranarak adrese geldikleri ve teslim için kimseyi bulamadıkları bilgisini verip kargoyu geri götürmekteler. Bu uygulamayı fırsata dönüştüren dolandırıcılar tarafından, kargo dağıtım personeli gibi davranılarak tüketicinin telefonu kısa süreli çaldırılıp kapatılmakta, ardından “kargo teslimatı için adresinize gelinmiş ancak teslimat yapılamamıştır, kargonuz ile ilgili bilgi için 0850XXXXX No.lu telefonu arayınız” şeklinde bir kısa mesaj gönderilerek, tüketicinin verilen telefonu aranması sağlanmakta, ücretli hat üzerinden görüştüğünün farkında olmayan tüketicilerin faturalarına fahiş görüşme ücretleri yansımaktadır. Ya da kargo dağıtım personeli tarafından adrese gelinmediği halde, gelmiş gibi gösterip kargo paketlerini dağıtım merkezine geri götürdüklerine şahit olunmaktadır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, kargo paketinizi almaya gittiğinizde taşıma bedeli alıcı tarafından ödenecek ise adresinize teslim şartıyla gönderilen kargonun teslimi için adrese gelindiğinin ispat edilmesini talep ediniz. Bu ispat tarafınıza yapılmadığı takdirde, aynı gönderinin şubede teslim şeklinde taşıma bedeli uygulanmasını, uygulanmadığı takdirde aradaki farkın iadesi talebiyle ikametinizin bağlı bulunduğu kaymakamlık bünyesindeki Tüketici Hakem Heyetine (THH) başvurup, ayıplı hizmet nedeniyle ayıp oranında bedel indirimi talep ediniz. Taşıma bedeli gönderen tarafından ödenmiş ise, “kargo teslim alma belgesine adreste teslim edilmemiştir” veya “şubeden alınmıştır” kaydı düşülerek teslim formunun imzalanması sağlanmalı, gönderici bilgilendirilerek bu kez göndericinin THH.ne başvuru yapması sağlanmalıdır. Kargo taşıma şirketleri, dağıtım personelinin adrese gidip gitmediklerini test etmek ve tüketiciye karşı ispat yükümlülüğünü yerine getirmek amacıyla bir yazılım geliştirmek suretiyle dağıtım elemanının haber kağıdı ile birlikte haber kağıdını bıraktığı adresin fotoğrafını çekerek, otomatik olarak kargo kayıt sistemine online aktarılacağı bir sistemi uygulamaya koymaları kanaatimce yararlı olacaktır.
Yetki belgesi sahipleri, gönderici ve alıcılara ilişkin; ad ve soyad, unvan, gerçek kişilerde T.C. kimlik numarasını, Türk vatandaşı değilse uyruğu, pasaport numarasını veya varsa yabancı kimlik numarasını, tüzel kişiliklerde vergi kimlik numarası ile adresini, herhangi bir araştırmaya ve anlaşmazlığa mahal vermeden kargonun/gönderinin yollanabilmesini ve alıcının kolaylıkla bulunabilmesini sağlamaya yarayacak bilgileri tam ve doğru olarak kaydetmek ve T.C. kimlik/vergi/pasaport numarası hariç olmak üzere, bu bilgileri kargo/gönderi üzerine yazmakla yükümlüdürler.
Yetki belgesi sahipleri, kabul ettikleri her bir kargo/gönderi için, fatura/e-fatura ve/veya irsaliye bilgileriyle birlikte, yukarıda belirtilen bilgileri, kargonun/gönderinin kabul edildiği saatten, en geç 1 saat sonrasına kadar Bakanlığın U-ETDS sistemine işlemek/iletmek zorundadırlar.
Yetki belgesi sahipleri, havayoluyla gelen/giden/gidecek veya göndericinin tesliminde içeriğini gösterdiği veya kurumsal olarak hizmet verdikleri firmalara ait kargolar/gönderiler hariç sevk edecekleri diğer kargoları/gönderileri, kargo hizmetlerini yürüttükleri tasnif ve aktarma merkezlerinde, elektronik olarak içeriğin kontrol edilebildiği cihazla/cihazlarla kontrol etmeleri ve varsa elde edecekleri verileri asgari 1 ay süreyle saklamaları ile bu verileri gerektiğinde ilgili makamlarla paylaşmaları zorunludur.
Yetki belgesi sahipleri veya onlar adına faaliyet gösteren acenteler, gerçek kişilere ait kargoları/gönderileri, göndericinin izniyle içeriğini kontrol ederek kabulünü yapmak zorundadırlar.
Yetki belgesi sahipleri, teslimi mümkün olamayan adreslere teslim etmek üzere kargo/gönderi kabulü yapamazlar. Kargo şirketlerinin adrese teslim şartıyla kabul edilen kargoları, kargo şubesine uzaklığı nedeniyle adreslerine getirilmediği yönünde TükoDer şubelerine tüketici şikayetleri ulaşmaktadır. Şayet adrese teslim şartı ile kabul edilmiş olan bir gönderinizi size en yakın şube/acente adresinize getirmiyor ise Alo 175 ücretsiz tüketici şikayet hattını arayabilir, ayıplı hizmet ifa eden kargo şirketinin faaliyet gösterdiği ilin/ilçenin Ticaret Müdürlüğüne veya T.C.Ulaştırma Bakanlığına bir dilekçe ile başvurabilirsiniz. Ayrıca, bu gönderiye şubede teslim şeklinde taşıma bedeli uygulanmasını, uygulanmadığı takdirde aradaki farkın iadesi talebiyle ikametinizin bağlı bulunduğu kaymakamlık bünyesindeki Tüketici Hakem Heyetine başvurup, ayıplı hizmet nedeniyle ayıp oranında bedel indirimi talep edebilirsiniz. Taşıma bedeli gönderen tarafından ödenmiş ise, “kargo teslim alma belgesine adreste teslim edilmemiştir” veya “şubeden alınmıştır” kaydı düşülerek teslim formunun imzalanması sağlanmalı, gönderici bilgilendirilerek bu kez göndericinin Tüketici Hakem Heyetine başvuru yapması sağlanmalıdır.
Yetki belgesi sahipleri, gönderici tarafından talep edilmesi halinde, teslim edecekleri kargoları/gönderileri, şubelerinde veya acentelerinde alıcılarına teslim edebilirler.
Yetki belgesi sahipleri, teslim aldıkları kargoyu/gönderiyi, teslim aldıkları günden itibaren, iliçi taşımalarda en geç 2 gün, yurtiçi taşımalarda en geç 3 gün, uluslararası taşımalarda ise en geç 15 gün içinde taşımak ve bu süreler içinde teslimat şekline uygun olarak alıcısına ulaştırmakla yükümlüdürler.
Yetki belgesi sahipleri, taşıdıkları kargonun/gönderinin alıcısına tesliminde, alıcının talebi ve kargonun/gönderinin alıcı/gönderici tarafından açılmasının kabulü halinde, bu talebi yerine getirmek zorundadırlar. Tüketiciler kontrollü kargo diye adlandırabileceğimiz bu yöntemi kullanarak mesafeli satış yöntemi ile sipariş ettikleri ürünlerin yerine başka bir ürün gönderilmesi halinde daha baştan kargoyu teslim almadan/ kapıda herhangi bir ödeme yapmadan iadesini sağlamak suretiyle mağdur olmasının önüne geçilmiş olacaktır. Buradan tüm devlet yetkililerine seslenmek istiyorum ve mesafeli satış yöntemi ile sipariş edilen ürünlerde kontrollü kargo uygulamasının zorunlu hale getirilmesini tüm tüketiciler adına talep ediyorum.
Gönderenin sorumluluğu
Gönderen, gönderilerini, ilgili kanunlara ve diğer mevzuata uygun bir şekilde taşımayı yapacak yetki belgesi sahibine teslim etmekten sorumludur.
Gönderen; eşyanın cinsi, miktarı, nitelikleri, istifleme şekli, kalkış ve varış noktası, alıcının adı ve adresi ile kimliğini ibraz etmek suretiyle kendi adres ve kimlik bilgileri gibi diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak yetki belgesi sahibine bildirmek zorundadır. Yanlış ve eksik bildirimlerden doğacak sorumluluk gönderene aittir. Yetki belgesi sahibi, gönderenin bildirmek zorunda olduğu bilgileri vermemesi halinde taşımayı yapmaz. Taşımayı yaparsa, sorumluluk yetki belgesi sahibine ait olur.
Bu cümleye özellikle dikkatinizi çekmek istiyorum. TükoDer Şubelerine ve THH.lerine başvuran tüketiciler, internet veya telefonla veya sosyal medya(!) üzerinden sipariş ettikleri ürünlerin yerine dolandırıcılık vakasını anımsatan ürünlerin gönderilmesi halinde göndericiye ulaşamadıklarını, cayma haklarını kullanamadıklarını belirtmektedirler. THH.leri tarafından işlem yapılabilmesi için satıcının/ göndericinin bağlı olduğu Vergi Dairesi, vergi numarası, ticaret sicil kaydı gibi bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Kargo ile birlikte fatura/ irsaliye vb. belgeler gönderilmediğinden bu bilgilere erişilememekte ve tüketici şikayeti sonuçsuz kalmaktadır. Böyle bir durumda ne yapılmalıdır? Kanaatimce, tüketiciler kargoyu getiren taşıma şirketine yazılı olarak başvurarak, cayma hakkını kullanmak maksadıyla gönderene ait kimlik/ adres/ bağlı olduğu vergi dairesi ve numarası/ ticaret sicil kaydı bilgilerini istemeli, bu bilgiler kargo şirketinden alındıktan sonra satıcıya/göndericiye ya da THH.ne başvurarak satıcıdan şikayetçi olmak suretiyle mağduriyetinin giderilmesini talep etmelidir. Şayet kargo şirketi, kişisel bilgilerin güvenliği vb. gerekçelerle bu bilgileri vermez ise, o zaman tüketici kargo şirketinden şikayetçi olmalı ve mağduriyetinin karşılanmasını talep etmelidir. Buradan tüm devlet yetkililerine seslenmek istiyorum ve mesafeli satış yöntemi ile sipariş edilen ürünlerde göndericiye/ satıcıya ait bilgilerin kargo taşıma belgeleri üzerinde yer almaması veya talep etmesine rağmen bu bilgilerin tüketici ile paylaşılmaması halinde taşıma şirketinin tüketicinin zararını tazmin edeceğine dair ifadenin açık bir şekilde mevzuatta yer almasını tüm tüketiciler adına talep ediyorum.
Detaylı bilgiyi, 08.01.2018 tarih ve 30295 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nden alabilirsiniz
Bir sonraki sohbetimizde DEMİRYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULARIN HAKLARINI anlatacağız. Bu makaleyi okuduysanız, olumlu/ olumsuz görüşlerinizi yorumlarda mutlaka belirtiniz. Sizlerin daha iyi anlayabilmesi için, makalenin formatı (yazılışı, anlatım biçimi vb.) konusunda da fikirlerinizi önemsiyoruz.
Kamu yararına dernek statüsünde olan TükoDer her zaman yanınızda...
Sorularınız için;
Salı-Çarşamba-Cuma günleri 10.30:16.30 saatleri arasında 4454487-4456700 numaralı telefonlardan ulaşabilir, [email protected] e-posta adresine yazabilirsiniz.
TükoDer Bilgi Platformu (İzmir) kullanıcı adıyla facebook, Instagram, Twitter, Linkedin hesaplarımız üzerinden siz tüketicilere hizmet vermeye devam etmekteyiz, bizi takip ediniz..
YORUMLAR