Antalya’nın Kemer ilçesindeki Phaselis antik kentinin 1. Derece arkeolojik sit alanı olarak koruma altına alınan koylarında yapılmak istenen iki ayrı halk plajı projesine onay veren Koruma Kurulu kararları Mahkeme tarafından iptal edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Şubat 2023’te başlattığı proje, koruma alanı içerisindeki Alacasu ve Bostanlık koylarında büyük bir yapılaşmayı içeriyordu. Mimarlar Odası ve Peyzaj Mimarları Odası’nın yanı sıra bölgede yaşayan vatandaşların açtığı davalarda iptal kararı çıktı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın tepkilere karşın devam eden projesi, Phaselis antik kentinin doğal ve kültürel mirası için ciddi bir tehdit oluşturuyordu. Geçtiğimiz yıl alınan yürütmeyi durdurma kararlarına rağmen inşaatı sürdüren yüklenici firma, her iki koyda da yapılaşmaya gitti. Davacıların yargı kararına rağmen süren çalışmalara itiraz etmeleri üzerine silahlı askerlerin denetiminde sürdürülen inşaat çalışmaları kamuoyunun tepkisine neden olmuştu.

Arkeolojik sit alanı ve Milli Park'ta yapılaşmaya gidildi

Yaklaşık 2700 yıllık geçmişe sahip olan Phaselis antik kentinin 1. Derece arkeolojik sit alanı vasfındaki Alacasu ve Bostanlık koylarında uygulamaya konulan ‘Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Çevre Düzenlemesi’ projesi kapsamında Alacasu Koyunda bazı binalar inşa edilmiş, Bostanlık Koyunda ise çalışmalar yarım kalmıştı.

Mahkeme davacıları haklı buldu, kurul kararını iptal etti

Aynı zamanda Beydağları Sahil Milli Parkı sınırları içerisinde bulunan antik kentin koylarını yapılaşmaya açan projeye ve bu projeye altlık oluşturan Koruma Bölge Kurulu kararına karşı dava açıldı. Mimarlar Odası ile 15 vatandaşın açtığı davayı gören Antalya 3. İdare Mahkemesi, davacıları haklı bularak Kurul kararlarını iptal etti.

‘İlke kararlarına, kamu yararına ve hukuka aykırı’

Mimarlar Odası ile 15 vatandaşın açtığı davayla ilgili 24 Mart 2023 tarihinde alınan iptal kararında, projelerin uygulanması halinde biyoçeşitliliğe ve doğaya negatif etkilerinin olacağı belirtilerek şöyle denildi: “Bu bakımdan, uyuşmazlığa konu Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 13/10/2022 tarihli 14634 sayılı, 26/10/2022 tarihli 14708 sayılı ve 15/11/2022 tarihli 14780 sayılı karar ile uygun bulunan Phaselis Antik Kenti I. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nda yer alan Alacasu (Cennet) ve Bostanlık koyuna yönelik hazırlanan Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Çevre Düzenlemesine ait yapımı planlanan uygulamalara ilişkin vaziyet planı ve projelerin mevzuat hükümlerine, ilke kararlarına, kamu yararına ve hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmaktadır.”

‘Davacıların iddiaları mahkemece doğrulandı’

İptal kararını değerlendiren davanın avukatlarından Tuncay Koç, projeyle ilgili ihalenin de daha önce iptal edildiğini vurgulayarak şunları dile getirdi: “Phaselis Antik Kenti I. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nda yer alan Alacasu (Cennet) ve Bostanlık koyuna yönelik Kültür ve Turizm bakanlığı 1,5 yıl önce bir günü birlik alan projesi yapmıştı. Geçen yıl Ocak ayında ihalesi ve 6 Şubat depreminden sonra yer teslimi yapılan projeye karşı, Peyzaj Mimarları Odası, Mimarlar Odası Antalya Şubesi ile Tekirova'da yaşayan 14 yurttaş davalar açmıştı. Geçen hafta Antalya 3. İdare mahkemesi projelerin dayanağa olan Kültür Varlıkları Koruma Kurulu  Kararlarını iptal etti. Kararda izin verilen projenin Milli Parklar kanununa, Kıyı kanununa ve 2863 sayılı kanuna aykırı olduğu vurgulandı. Böylece davacıların iddiaları mahkemece de doğrulandı. Ayrıca Ankara 11. İdare mahkemesi de projenin ihalesini başka bir davada iptal etti.” 

Bakanlığın projesi koruyuculuktan uzaktı

Antik kenti de kapsayan I. Derece Arkeolojik Sit Alanı ve milli park alanına sıradan bir plaj gibi davranmanın hem hukuksuz hem de arkeoloji ve ekosistem açısından yaratacağı zararların bilirkişilerin tespiti ve mahkeme kararlarıyla ortaya konduğunu vurgulayan Koç, “Bakanlık, yürütmeyi durdurma kararına rağmen alanda yasa dışı faaliyetine devam etti. Bu kıyı yağmasından vazgeçilmeli. Çevreyi ve tarihi koruyucu bir anlayışla turizmi sürdürmeliyiz. Bakanlığın bu projesinde hiç biri yoktu” dedi.

Avukat Tuncay Koç, Phaselis davasıyla ilgili sürece başından bu yana destek veren Antalya Ekoloji Ağı ve Phaselis'e Dokunma Hareketi’ne özel teşekkürlerini iletti.