Yeni bir BM değerlendirmesine göre, ozon tabakası kırk yıl içinde kendisini onarmış olacak.

Belirli kimyasalların emisyonları, her yıl Antarktika üzerinde ozon tabakasında bir delik açılmasına neden olurken bu dünyadaki yaşamı güneşin zararlı radyasyonundan korunmasını kötü yönde etkiliyor.

1987'de, bilim insanları, beşeri kimyasalların ozon tabakasına zarar verdiğini keşfetmesinden sadece yedi yıl sonra, atmosferdeki zararlı kimyasalların miktarını azaltmak için 197 taraf Montreal Protokolü'ne imzacı oldu.

Saç spreyi, buzdolapları, klimalar, deodorantlar ve endüstriyel temizlik ürünlerinde bulunan ozon tabakasını incelten kimyasalların küresel olarak aşamalı olarak kaldırılması, iklim değişikliğini hafifletmeye ve insanların UV ışınlarına maruz kalmasını azaltmaya yardımcı oluyor.

Mevcut politikalar uygulanmaya devam ettiği takdirde, ozon tabakasının on yıllar içinde delinmeden önceki haline, yani 1980 değerlerine ulaşması bekleniyor.

Amerikan Meteoroloji Derneği'nin Pazartesi günü yaptığı yıllık toplantısında sunum yapan BM destekli bir uzmanlar paneli, ozonun Antarktika'da 2066 civarında, Kuzey Kutbu'nda 2045'te ve dünyanın geri kalanında 2040'ta iyileşeceğini söyledi.

Özellikle 2019 ile 2021 yılları arasında Antarktika ozon deliğinin boyutunda meydana gelen değişimler, büyük ölçüde meteorolojik koşullardan kaynaklandı. Bununla birlikte, Antarktika ozon deliği, 2000 yılından bu yana alan ve derinlik bakımından yavaş yavaş gelişti.

'Neler yapılabileceğini ve yapılması gerektiğini bize gösteriyor'

Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Profesör Petteri Taalas, Pazartesi günü yaptığı açıklamada "Ozon eylemi, iklim eylemi için emsal teşkil ediyor" derken şöyle devam etti:

"Ozon yiyen kimyasalları kademeli olarak ortadan kaldırmadaki başarımız, fosil yakıtları kullanmayı azaltmak, sera gazlarını düşürmek ve böylece sıcaklık artışını sınırlamak için acilen neler yapılabileceğini ve yapılması gerektiğini bize gösteriyor."

BM destekli Bilimsel Değerlendirme Paneli'nin Ozon İncelten Maddelere İlişkin Montreal Protokolü'nün dört yıllık raporuna göre, yasaklanmış ozon tabakasını incelten maddelerin hali hazırda yaklaşık yüzde 99'u başarıyla aşamalı olarak kullanımdan kaldırıldı.

Yasaklı kloroflorokarbonların (CFC'ler) yerini kullanılan başka bir endüstriyel kimyasal grubu olan hidroflorokarbonlar (HFC'ler) ayrıca 2016'da Montreal Protokolü'nde yapılan Kigali Değişikliği'nde hedef alındı. Bilimsel Değerlendirme Paneline göre, HFC'ler ozonu doğrudan tüketmiyor. Ancak HFC'ler de zararsız değiller, bu gazların 2100 yılına kadar küresel ısınmayı 0,3 ila 0,5°C artırma yolunda etkilemesi bekleniyor.