Eski TÜİK Başkanı Birol Aydemir, ürünlerdeki fiyat artışının yayınlanan verilerde daha düşük gösterildiğine dikkat çekti.

Ürün karşılaştırması yapılırken "sepet ağırlığının artık paylaşılmadığına değinen" Aydemir, "TÜİK’in, yeni ürün grubu ve endeks değerleri açıklaması ile yıllık enflasyonu aşağı çekiyor olması muhtemel. Mayıs ayı itibariyle 7 basamak kırılımda 409 ürünün ortalama fiyatı yerine 5 basamak kırılımda 144 ürün grubunun fiyat endeksini açıklamaya başladı. Piyasa fiyatları artık paylaşılmıyor ve açıklanan ürün adedi 1/3’e düşürüldü" dedi.

'Memur ve emekli zamlarını etkileyecek'

Aydemir’in paylaşımları şöyle:

"Ürün kırılımı detaylı verilmeyerek halkın münferit hesaplamaları ve ENAG gibi alternatif enflasyon hesapları ile yapılacak karşılaştırma engelleniyor. Bu verilerin yayınlanmamasının, memur ve emekli zamlarını etkileyecek Mayıs ve Haziran aylarına etki edecek şekilde yapılmasına da ne diyelim? Manidar galiba. Buna ilaveten, bölgeler bazındaki enflasyon verileri de artık yayınlanmıyor. Anlaşılan şeffaflık fazla geldi.

Yayınlanan yeni sınıflamada ürün adedi de daha az. Açıklanan 144 ürün grubunun sadece 57’si karşılaştırılabilir,diğerleri eşleşmiyor. Fiyat yerine endeks verildiği için sadece artış karşılaştırabiliyoruz. Nisan 2022 itibariyle hesaplanan yıllık artış karşılaştırmasında 57 ürünün 42’sinde fiyat artışı yeni veride daha düşük. Yani bu 42 kalem, enflasyonu daha düşük gösterecek bir etkide bulunuyor.

Örneğin otel ücretlerinde eski fiyat artışı yüzde 189,3 iken yeni fiyat artışı sadece yüzde 66,9. Fark yüzde 122,4 puan. Otel ücretlerindeki fiyat artışı ciddi şekilde aşağı çekilmiş. 2022 Ocak-Nisan itibariyle bakıldığında ise 57 ürünün 38’inin fiyatı daha az artmış görünüyor. Bu değişimlerin enflasyon sepetine etkisinin ne olduğuna bakmak için ürünlerin sepet ağırlıklarını bilmeliyiz ancak şeffaflığı fazla bulan TÜİK yeni veride ağırlıkları yayınlamıyor.

'İzah edilmeye muhtaç çok husus var'

Toplulaştırılmış yeni 144 ürünlük grupta eski 409 ürünlük kalemlerin bazıları toplulaştırılmış. Mesela bebek iç çamaşırı, pijaması ve tulumu ayrı ayrı fiyatları açıklanmak yerine 'bebek giyim' şeklinde tek ürün olarak izleniyor. Bu toplulaştırılmış grupta tek kalem olarak verilen ürünün fiyat artışının doğal olarak alt bileşenlerindeki fiyat artışlarının arasında bir yerde olması beklenir ama gelin görün ki bu tek ürünün fiyat artışı alt bileşenlerinin gerisinde. Müthiş bir matematik!

İzah edilmeye muhtaç çok husus var. İktidar enflasyonla mücadeleyi bu şekilde yapmaya karar vermiş görünüyor! Yazık, çok yazık… 85 milyonun hakkı yeniyor!"