En Basit Dille Atatürk ve İş Bankası


Günlerdir  hemen tüm haber kanalları Atatürk’ün, Cumhuriyet Halk Partisi’ne vasiyet ederek miras bıraktığı İş Bankası hisselerini konuşuyor, tartışıyor.

Peki olayın aslı nedir?

Kurtuluş savaşının hemen ardından yeniden yapılanma başladı ve ulusal bir banka ihtiyacı doğdu. Atatürk 1.000.000 TL olarak belirlenen kuruluş sermayesinin 250.000 TL sını kendisi verdi kalanı ise, yabancı bankalardan tedarik edildi.

9 Eylül 1924 tarihinde İş Bankası kuruldu.

Bugünkü ortaklık yapısında hisselerinin %40.25 i İş Bankası Munzam Sandık Vakfı’na, %28.09 u Atatürk’e (Cumhuriyet Halk Partisine) ve %31.66 lık kısmı Halka Açıktır.

Yani banka, en büyük ortağı olan Munzam Sandık Vakfı tarafından yönetilmektedir ki, bu Vakıf da banka çalışanları tarafından kurulmuştur.

Özetle İş Bankası, İş Bankası çalışanları tarafından yönetilmektedir.

İş Bankasına ortak olmasına rağmen Cumhuriyet Halk Partisi, bankadan tek kuruş para almamıştır. Yani hisselerin sadece kuru mülkiyeti partiye aittir. Atatürk’ün vasiyeti doğrultusunda Cumhuriyet Halk Partisine ait temettü gelirleri, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumun’na  aktarılmaktadır.

Cumhuriyet Halk Partisi, İş Bankası yönetim kuruluna, 3 yıllığına 4 Yönetim Kurulu Üyesi göndermektedir. Bu üyeler her ne kadar kendi bilgileri çerçevelerinde fikir beyan etseler bile, bankacılık işlemlerine karışmamaktadırlar. 1999 -2002 yılları arasında bu görevi yapan 4 kişiden birisi de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’dur.

Banka hiçbir hazine kaynağı kullanılmadan, özel sermaye ile kurulmuş.

Atatürk kendi hisselerini, kurucusu olduğu CHP’ye vasiyet etmiş.

CHP hisse mülkiyetine sahip olmakla birlikte tüm geliri Dil ve Tarih kurumlarına devretmekte.

CHP’den giden 4 yönetim kurulu üyesi herhangi bir bankacılık işlemine karışmamakla birlikte bu sıfatlarından dolayı herhangi bir imtiyaz da elde etmemiştir.

Soru şu,

Atatürk’ün vasiyet ettiği bu hisseler neden Hazine’ye veya Varlık Fonu’na devredilsin ki?

İkinci ve daha önemli soru ise,

Teşbihte hata olmaz(*), çoğunluğu belli ailelere ait, Akbank gibi, Yapı Kredi Bankası gibi, Garanti Bankası gibi bankalarında kurucuları vefat edince Hazine’ye veya Varlık Fonu’na devredilmesi gündeme gelir mi?

 

Sevgiyle Kalın,

(*) Bilinenin aksine ‘Teşbihte Hata Olmaz’ sözü, yapılan benzetme hata kaldırır, benzetme de hata aranmaz DEĞİL , benzetme sırasında Hata Olmamalıdır, yanlış benzetme yapılmamalıdır. Teşbih hatayı affetmez, teşbihte hata yapmayınız.  

19.08.2018