.png)
Şu dünyada Sizi evet bir insan canlısını, en çok anlayan kim? Diye sorsanız –hayvanlar diye cevap alırsınız sanırım.
Ve bana kalırsa bunun başında, kendi deneyimlerimden de yola çıkarak “Kediler” gelir.
Sizi gülümseten, şaşırtan, o tatlı mırlamaları ile baştan çıkaran, bakışları ile ne düşündüğünü Size anlatan; bunu yaparken de özgürlüklerinden asla taviz vermeyen kediler.
Doris Lessing; benim başat yazarlarımdan olmuştur. Bu yaşlı, Bilge, huysuz, inatçı güçlü ve epey bir özgürlüğüne düşkün yazarın tıpkı bukendine benzer özellikleri nedeniyle kedileri sevdiğini onu okudukça anladım.
“Kedilere Dair” birçok kediyi anlatıyor. Yazarın çocukluğundaki çiftlikten Londra’daki evine kadar uzanan zaman da eşlik eden türlü kediyi.
Çiftlikteki bağımsız kedilerden, tüyleri leopar kadar parlak olan Siyam kedisine, kara tüylü sarıgözlükediden, yaşlı ama onurlu kediye, yakışıklı ve gururlu bir prens kediye kadar tüm kedileri.
Onların, hepsinin,kendine özgü karakterlerini anlatırken onlara kendi davranışlarını da ekleyerek ilerletiyor kurguyu. Ve dürüstlükten bir saniye bile kopmadan.
Onların, hükümalanlarını, birbirleri ile olan rekabet hallerini, cilveleşmelerini, sahipleri ile olan dostluklarını.
Onlar adına karar alırken de bu kararın acımasızlığını; örneğin “kısırlaştırma ameliyatı”nın onları ne kadar üzdüğünü, yaşlı bir annenin altı yavruya bakamayacak olması nedeniyle diğer yavruların ondan uzaklaştırılırken ki katılığı…
Tüm bunları okurken, kitap, Size doğanın işleyişinde tüm canlıların nerede mevzilendiklerini anlatırken, insana ;doğanın efendisi olma hakkını, nereden kendinde bulduğunu da sordurtuyor.Ve her sıkı kedi severin ya da kedi sahibinin bildiği şeyi “dostluğu”,sarıpsarmalamayı,“Sevginin “hayatta kalma nedeni olan tek şey olduğunu, tüm kitap boyunca okuyup dünyanın aslında bu yegâne şeye sahip çıkmak için nedenli didinip çalışsa da yetmeyeceğini.
Doris Lessing; kedilerin Sizi sizden daha iyi tanıdığını anlatmış kitap boyu ve ne kadar zeki olduklarını betimlerken şöyle demiş:
“Kedileri tanıyıp, hayat boyu kedilerle birlikte olunca geriye insanlara karşı duyulandan çok farklı bir hüzün tortusu başlıyor. Onların çaresizliği karşısında çekilen acı, hepimiz adına duyulan suçluluktan oluşan bir tortu.”(syf,126)
Usta bir yazardan, kurgudeğil, gerçek bir hikâye. Ve anlatılan tüm kediler gri kedi, kara kedi,
Rufus,Butchkin , El Magnifıca…
Kitap bittiğinde kafanızda hala onlarla beraber yaşayacak, belki de onların mırlamalarını kitaptan aldığınız tüyolar ile çözmeye çalışacaksınız.
Naçizane bir öneri olarak kitabı okurken Ceyda Torun’un “Kedi” filmini izlemenizi tavsiye ederim.
Kulağınızda, Doris Lessing ‘in şu sözlerini hatırlayarak:
“iyi tanıdığımız bir kedinin yanına oturup elinizi onun sizinkinden çok farklı yaşam ritmine uyum sağlamaya çalışarak, üstüne koyduğumuzda, bazen kafasını kaldırıp, çıkardığı bütün öteki seslerden farklı, yumuşak bir sesle sizi selamlayacaktır, onun varoluşuna girmeye çalıştığımızı fark ettiğini göstermektedir” (syf,142)
Nüket Ceylan
Yazar: Doris Lessing
Çeviren: İnci Ötüken
Anlatı, metis yayınları