HDP Adana Milletvekili Kemal Peköz, Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde tütün üretim maliyetlerin yüzde 100'ün üzerinde artmasını ve ekim alanlarının yüzde 80 oranında düşmesini meclis gündemine taşıdı.
Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde yaşayan halkın yüzde 70'i tütün üretimi ile geçinmekte olduğunu ve çiftçilerin bankalara, esnafa olan borçları artık ödenemeyecek seviyelere ulaştığını ifade eden Peköz, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tarafından yanıtlanması için verilen soru önergesinde tütün üreticilerine yönelik planlı bir desteğin ve çiftçilerin yaşadığı mağduriyetler ile ilgili ek bir destek planının olup olmadığını sordu.
Üretim yüzde 48 geriledi
Önergede Tütün Eksperleri Derneği’nin 2018 Tütün Raporu paylaşıldı. Rapora göre Türkiye 185 bin tonluk Dünya Oryantal Tütün pazarının yaklaşık yüzde 32’sine sahip. Ancak 2002’de 405 bin olan tütün üreticisi sayısı 2018 yılı itibarıyla yüzde 86 azalarak 56 bine, tütün üretimi ise 159.521 tondan yüzde 48 azalarak 82.500 ton civarına geriledi. Tütünün fındık ve üzümden sonra Türkiye'nin en önemli ihraç ürünü olduğunun belirtildiği raporda 2006-2017 aralığında ihracatın değer bazında yüzde 28,9 gerilerken ithalatın ise yüzde 106,7 yükselmesine dikkat çekildi. Raporda 2006'da 497 milyon dolar olan tütün ihracatı, 2017'de 353 milyon dolara gerilerken aynı dönem aralığında ithalat ise 253 milyon dolardan 523 milyon dolara çıktı.
Hükümet üreticiyi mi, yabancı şirketleri mi destekliyor?
Peköz’ün Bakan’a yöneltti soruların bazlıları şöyle:
- Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde tütün üretimin artırılması ve yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi ile ilgili bir çalışmanız var mıdır?
- “Adıyaman’da tütünde katma değer odaklı yatırım çalışmaları yapacağınızı” ifade ederken bu konuda nasıl bir yatırım yapmayı planlıyorsunuz? Bakanlığınızca bu konuda yapılmış somut bir çalışma var mıdır? Varsa bu çalışmaların kapsamı nedir?
- Türkiye’de yabancı sermayeli tütün ve tütün ürünleri satışı, üretimi ve ithalatı yapan yüzde 50 ve üzeri kaç yabancı sermayeli şirket bulunmaktadır? Bu şirketlerin Türkiye’deki tütün ve tütün ürünleri piyasasındaki hakimiyet oranı yüzde kaçtır?
- Türkiye’de 2018 ve 2019 yılı Temmuz ayı itibariyle toplam kaç adet sigara üretimi yapılmıştır? Bu sigaralardan kaç tanesi iç̧piyasaya yönelik olup bunlardan kaç tanesi yerli tütünden üretilmiştir? Üretilen sigaralardan kaç tanesi ihraç edilmiştir? İhraç ile birlikte bu üretimin toplam hasılası ne kadardır? Tütün ihracatının arttırılması ile ilgili bir çalışmanız var mıdır?
- 2018 ve 2019 Temmuz ayı itibariyle kaç ton tütün ile birlikte ne kadar ve hangi tür tütün ürünü ithal edilmiştir?
- Tütün ve tütün ürünlerinin ithalatında hangi ürünlerden gümrük vergisi alınmamaktadır?
- Tütün ve tütün ürünlerinden gümrük vergisi alınmaması yerli tütün üretimini azalmasını etkilediğine göre söz konusu bu uygulamadan yerli üretimin etkilenmemesi için nasıl bir tedbir almayı planlıyorsunuz?