Evrensel Gazetesi Dış Haberler Servisi' nin haberine göre Suudi Arabistan'ın gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da 2 Ekim'de gittiği konsoloslukta çıkan arbedede hayatını kaybettiğine ilişkin açıklaması, dünya genelinde tepkiyle karşılandı. Birçok ülke açıklamayı ve cinayeti kınarken İslam İşbirliği Teşkilatı, Körfez İşbirliği Konseyi, Arap Parlamentosu ve Cibuti, Suudi Arabistan'a destek açıklaması yaptı.
Suudi Arabistan'ın açıklamasında "Cemal Kaşıkçı ile şüphelilerin bazıları arasında kavga çıkmış ve elle arbede meydana gelerek olay büyümüş ve vatandaş Kaşıkçı'nın vefat etmesine neden olmuştur" denilmişti. Ayrıca Kaçıkçı'nın cansız bedeninin akıbetine ilişkin açıklama yapılmamamıştı.
İNGİLTERE, ALMANYA VE FRANSA'DAN ORTAK ‘KAŞIKÇI’ BİLDİRİSİ
İngiltere, Almanya ve Fransa, Suudi Arabistan'ın gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili açıklamasına ilişkin bir bildiri yayımladı.
AA'nın haberine göre, "Hiçbir şey bu cinayeti haklı gösteremez ve biz bunu en güçlü şekilde kınıyoruz" denilen bildiride, "2 Ekim'de tam olarak ne olduğunun aydınlatılmasına acil ihtiyaç var. Suudi soruşturmasında şimdiye dek sunulan hipotezlerin inandırıcı olması için olgularla desteklenmesi gerekiyor" ifadeleri kullanıldı.
İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt ile Alman mevkidaşı Heiko Maas ve Fransız mevkidaşı Jean-Yves Le Drian, Suudi Arabistan'ın Kaşıkçı açıklamasına ilişkin ortak bir bildiri yayımladı.
Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda vahşi bir şekilde hayatını kaybettiğinden uzun süredir korkulduğu ancak bunun doğrulanmasının yine de bir şok etkisi yarattığı belirtilen bildiride, "Hiçbir şey bu cinayeti haklı gösteremez ve biz bunu en güçlü şekilde kınıyoruz." denildi.
Bildiride, İngiltere, Almanya ve Fransa için gazetecilerin ifade özgürlüğünü korumanın en önemli öncelikler arasında yer aldığına dikkat çekilerek, "Gazetecilere yönelik tehdit, saldırı ve cinayetler hiçbir koşul altında kabul edilemez ve bunlar her üç ülke için başlıca bir kaygı nedenidir." değerlendirmesinde bulunuldu.
"Suudi Arabistan'ın ilk bulgularını paylaştığı açıklamasını not ediyoruz." denilen bildiride, şunlar kaydedildi:
"Ancak 2 Ekim'de tam olarak ne olduğunun aydınlatılmasına acil ihtiyaç var. Suudi soruşturmasında şimdiye dek sunulan hipotezlerin inandırıcı olması için olgularla desteklenmesi gerekiyor. Gerçeğin kapsamlı, saydam ve inanılır bir şekilde ortaya çıkarılması için çaba gösterilmesine yönelik ihtiyacın ve beklentinin altını çiziyoruz. Ne olduğuna dair daha fazla açıklamanın inanılırlığına ve böyle utanç verici bir olayın asla tekrarlanmayacağı ve tekrarlanamayacağına dair inancımıza dayalı olarak nihai kararımızı vereceğiz."
Her üç ülkenin de bu konuda Suudi Arabistan ile temas halinde kalacağına vurgu yapılan bildiride, bu ülkeyle ilişkilerin niteliği ve öneminin, bütün tarafların ortaklaşa tabi oldukları uluslararası hukuk normlarına ve değerlerine gösterilen saygıya bağlı olacağı belirtildi.
TRUMP: CEVAPLARI BULANA KADAR TATMİN OLMAYACAĞIM
ABD Başkanı Donald Trump, Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili, “Cevapları bulana kadar tatmin olmayacağım.” dedi.
Nevada'da gazetecilerin Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili sorularını cevaplayan Trump, Kaşıkçı hakkında Veliaht Prens Bin Salman’ın önceden haberinin olmaması mümkün mü?” şeklinde bir soruya, “Bu mümkündür” dedi.
“Cevapları bulana kadar tatmin olmayacağım” şeklinde konuşan Trump, Suudi Arabistan'ın yaptığı soruşturmayı “Büyük bir adım” olarak değerlendirdi ve soruşturmaya çok fazla kişinin dahil edildiğini kaydetti.Trump, “Suudi Arabistan çok iyi bir müttefik, fakat yaptıkları kabul edilemez” şeklinde konuştu.
Ayrıca Trump, "Suudi’nin soruşturmasını inanılır bulunuyor musunuz” şeklinde bir soruya ise “Evet, buluyorum” cevabını verdi.
KANADA: AÇIKLAMALAR TUTARLILIK VE GÜVENİLİRLİKTEN YOKSUN
Kanada Dışişleri Bakanı Chrystia Freeland, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesini kınadıklarını belirterek, "Kaşıkçı'yı öldürmekten sorumlu olanlar hesap vermeli ve adalet önüne çıkarılmalıdır" ifadesini kullandı.
Freeland yaptığı yazılı açıklamada, "Kanada olarak, Suudi Arabistan Krallığı'nın İstanbul'daki konsolosluğunda öldüğünü teyit ettiği gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesini kınıyoruz. Bugüne kadar Kaşıkçı'nın ölümü ile ilgili açıklamalar tutarlılık ve güvenilirlikten yoksun." değerlendirmesinde bulundu.
Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz'e ve sevdiklerine başsağlığı dileyen Freeland, şunları kaydetti:
"Bu trajedinin sonucu olarak yaşadıkları acı yürekleri yakıyor. Türk yetkililerle tam bir iş birliği içinde ve Kaşıkçı'nın ölümünü çevreleyen koşulların eksiksiz ve titiz bir şekilde ele alınmasını içeren kapsamlı bir soruşturma çağrımızı yineliyoruz. Kaşıkçı'yı öldürmekten sorumlu olanlar hesap vermeli ve adalet önüne çıkarılmalıdır."
YENİ ZELLANDA: HÜKÜMET GÖREVLİLERİ TARAFINDAN İŞLENEN CİNAYET RAHATSIZ EDİCİ
Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters, Kaşıkçı'nın öldürülmesini şiddetle kınadıklarını belirtti. Peters, Dışişleri Bakanlığının resmi sayfasından, Ticaret ve İhracat Büyümesi Bakanı David Parker ve Yeni Zelanda Hükümeti adına mesaj yayımladı. Mesajında "Kaşıkçı'nın ailesine ve arkadaşlarına başsağlığı diliyoruz" ifadesini kullanan Bakan Peters, şunları kaydetti:
"Hükümet görevlileri tarafından işlenen cinayet rahatsız edici. Yeni Zelanda temsilcileri, Suudi Arabistan’ın Riyad kentinde yapılacak Geleceğe Yatırım Girişimi konferansına katılmayacak. Türkiye tarafından yürütülen soruşturmanın sonuçlarını sabırsızlıkla bekliyoruz ve Suudi Arabistan'ı, bu soruşturmaya açıkça ve şeffaf bir şekilde katılma taahhüdünü yerine getirmeye çağırıyoruz."
AVUSTRALYA: RİYAD'DAKİ YATIRIM KONFERANSINA KATILMAYACAĞIZ
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesini kınadı.
Morrison, hükümetin, Suudi Arabistan'ın Riyad kentinde yapılacak "Geleceğe Yatırım Girişimi" konferansına katılmama kararı aldığını hatırlattı.
Avustralya'nın Kaşıkçı cinayetini kınayan ve öldürülme olayını reddeden tüm ülkelerle birlikte hareket edeceğini belirten Morrison, "‘Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesini kınıyoruz. Suudi hükümetinin bu konudaki soruşturmayla ilgili olarak Türk makamlarıyla tam iş birliği yapmasını bekliyoruz" ifadesini kullandı.
ALMANYA: CEVAPLARDAN ÇOK SORULAR VAR
Almanya Başbakanı Angela Merkel, gazetecilere yaptığı açıklamada, Kaşıkçı'nın öldürülmesi olayını "korkunç" olarak niteleyerek, "Hala hiçbir şey aydınlatılmadı. Elbette konunun tam olarak aydınlatılmasını talep ediyoruz" dedi. Merkel ve Dışişleri Bakanı Heiko Maas'ın ortak yazılı açıklamasında da olay şiddetle kınanırken, "Suudi Arabistan'dan, ölümün arka planıyla ilgili saydamlık bekliyoruz." ifadesi kullanıldı. Sorumluların hesap vermesi gerektiği vurgulanan açıklamada, Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğundan olayın seyriyle ilgili verilen bilgilerin yetersiz olduğu belirtildi.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Alman Birinci Televizyon Kanalı ARD’ye yaptığı açıklamada, Kaşıkçı'nın şok edici bir şekilde hayatını kaybettiğine ilişkin tüm kaygıların haklı çıktığını belirtti.
Heiko Maas, Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinden sonra yapılan açıklamaların yetersiziliğine işaret ederek, "Cevaplardan çok sorular var" dedi.
Suudi Arabistan'a Almanya’nın silah satışı yapmasına ilişkin bir soruya da Maas, "Bu araştırma sürdüğü ve orada ne olduğunu bilmediğimiz sürece Suudi Arabistan'a silah ihraç etme konusunda pozitif karar vermenin zemini bulunmuyor" yanıtını verdi.
Açıklamalardaki tutarsızlıklara dikkati çeken Maas, ilk önce Suudi gazetecinin konsolosluktan ayrıldığının, şimdi ise hayatını kaybettiğinin açıklandığına dikkati çekti.
Alman Dışişleri Bakanı, Suudi yetkililerinin olayı aydınlatması gerektiğini yineleyerek gelişmeleri yakından izleyeceklerini kaydetti.
"Suudi Arabistan’ın olayın aydınlatılması yeterli olacak mı, yoksa Birleşmiş Milletler gözetiminde bir aydınlatmadan yana mısınız?" şeklinde soruya da Maas, "Bu olayı aydınlatmaya yardımcı olacak her şeyi destekleriz." diye konuştu.
Suudi Arabistan’daki yetkililerin ve olayın gerçekleştiği Türkiye’de araştırmaların sürdürülmesinin önemli olduğunu belirten Maas, araştırmanın tarafsızlığını ve inandırıcılığını güçlendirmeye katkı sağlaması açısından, doğrudan ilgili olmayan üçüncü tarafların bu araştırmaya katılmalarının bir imkan olabileceğini kaydetti.
Maas, gerçeklerin masaya konarak konsoloslukta neler olduğunu dünyanın öğrenmesini gerektiğini ifade etti.
Maas gelecek hafta Riyad'da düzenlenecek yatırım konferansına ilişkin birçok siyasetçinin ve şirket temsilcilerinin katılmama kararı aldığını belirtti. Maas, "Bu, İstanbul’daki konsolosluktaki hadiselere ilişkin bir sinyaldir. Bunun yanlış bir sinyal olduğuna inanmıyorum. Ben şu an Riyad’daki bir konferansa kesinlikle katılmam" değerlendirmesinde bulundu.
Heiko Maas, Avrupa Birliği (AB) kapsamında da bu konuyu görüşeceklerini belirterek bu olaya uluslararası toplumun ortak cevap vermesi gerektiğini sözlerine ekledi.
AP BAŞKANI TAJANİ: ULUSLARARASI SORUŞTURMA BAŞLATILMALI
Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Antonio Tajani de "Acilen, Cemal Kaşıkçı'nın ölümüne ilişkin kanıtların incelenmesini sağlayacak titiz bir uluslararası soruşturma başlatılmalı" dedi. Tajani, Kaşıkçı'nın ölümüne ilişkin detayların açığa kavuşturulması gerektiğinin altını çizdi.
İSPANYA: SUUDİ ARABİSTAN'IN AÇIKLAMASI KARŞISINDA DEHŞETE DÜŞTÜK
İspanya hükümeti, Kaşıkçı'nın öldürülmesinde sorumluluğu olanların, ayrıntılı ve şeffaf bir soruşturma sonrası adalete hesap vermesi gerektiğini bildirdi. Açıklamada İspanya'nın, Kaşıkçı'nın ölümüyle ilgili Suudi Arabistan Savcılığının yaptığı açıklama karşısında "dehşete düştüğü" vurgulandı.
HOLLANDA: TAM OLARAK NE OLDU VE BUNDAN KİM SORUMLU?
Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Kaşıkçı konusunda tam neler yaşandığıyla ilgili daha çok soru işareti olduğunu belirterek, "Gerçeklerin ortaya çıkması lazım" ifadesini kullandı.
Rutte Fransa, Almanya ve İngiltere'nin inandırıcı bir araştırma yapılması için yaptığı çağrıya katılarak, "Tam olarak ne oldu, kim sorumlu? Geniş çaplı araştırma yapılması önemli" diye konuştu.
DANİMARKA: YAŞANANLARIN TAMAMININ ANLATILMADIĞI GÜN GİBİ GERÇEK
Danimarka Başbakanı Lars Lökke Rasmussen, açıklamayı yeterli bulmayarak, "Olayla ilgili yaşananların tamamının anlatılmadığı gün gibi gerçek. Suudi Arabistan'ın yaptığı açıklama neler yaşandığını anlatsa da olayla ilgili soruşturmanın derinleştirilmesine ihtiyaç var." dedi.
Riyad'ın açıklamalarındaki çelişkiye dikkati çeken Rasmussen, bu konunun üzerine yoğunlaşılması gerektiğini söyledi.
İNGİLTERE: ATACAĞIMIZ ADIMLARI ELE ALIYORUZ
İngiliz basınına konuşan ülkenin Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden biri, "Öldüğünün doğrulanmasının ardından Cemal Kaşıkçı'nın ailesine başsağlığı diliyoruz. Biz Suudi Arabistan'dan gelen haberi ve atacağımız sonraki adımları ele alıyoruz" ifadelerini kullandı.
RSF: CİNAYET TÜM BOYUTLARIYLA AYDINLATILSIN
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü Genel Sekreteri Christophe Deloire de gazetecinin öldürülmesinden sonra Suudi Arabistan yönetimine, olayın tüm boyutlarıyla aydınlığa çıkarılması için uluslararası baskı uygulanması çağrısında bulundu.
AF ÖRGÜTÜ: BUNUN BİR AKLAMAYA DÖNÜŞMESİNDEN KAYGI DUYUYORUZ
Uluslararası Af Örgütü'nden (Amnesty International) yapılan açıklamada ise Suudi Arabistan'ın Kaşıkçı'ya ilişkin son açıklaması değerlendirilerek, "Bunun, bir aklamaya veya olaya karıştığından kuşku duyulan makam tarafından yürütülen bir soruşturmaya dönüşmesinden kaygı duyuyoruz" ifadesi kullanıldı.
Suudi Arabistan'da yürütülen soruşturmanın "tarafsızlığı" hususunda soru işaretlerinin mevcudiyetini koruduğunu belirten Uluslararası Af Örgütü yetkilisi Rawya Rageh, adaletin yerini bulması için olayla ilgili Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu.
SUUDİ ARABİSTAN'A DESTEK AÇIKLAMALARI: MISIR, YEMEN, CİBUTİ, İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI, KÖRFEZ İŞBİRLİĞİ KONSEYİ…
Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Filistin, Yemen, Cibuti, İslam İşbirliği Teşkilatı, Körfez İşbirliği Konseyi ve Arap Parlamentosu, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından aldığı kararlarla ilgili Suudi Arabistan'a ve Kral Selman bin Abdulaziz'e destek mesajı verdi.
Suudi Arabistan haber ajansı SPA'ya göre Cibuti, Kral Selman'ın Kaşıkçı'nın öldürülmesi olayında gerçeklerin ortaya çıkarılması konusunda gösterdiği özeni övdü.
İslam İşbirliği Teşkilatı, olaya karışan 18 kişinin tutuklanmasıyla ilgili kararı memnuniyetle karşıladı.
Arap Parlamentosu da Suudi Arabistan Kralının, Kaşıkçı olayının sorumlularının yargılanması yönündeki kararından hoşnut olduğunu ifade etti.
Körfez İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Abdullatif ez-Zeyyani, Suudi Arabistan'ın aldığı kararların, kraliyetin gerçeklerin açığa kavuşturulması ve suçluların adalet karşısında hesap vermesi konusundaki kararlılığını gösterdiğini belirtti.
Arap Birliği ve Ürdün de Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından aldığı kararlarla ilgili olarak Suudi Arabistan'a destek verdi. Arap Birliğinden yapılan açıklamada, Suudi Arabistan'ın Kaşıkçı olayını aydınlatmak için yürüttüğü soruşturmadan övgüyle söz edildi. Açıklamada, olayın siyasileştirilmesi ve Suudi Arabistan'a karşı ekonomik yaptırım uygulanması veya tek taraflı adımlar atılması gibi girişimlere karşı olunduğu belirtildi.
Ürdün hükümetinden yapılan açıklamada da Suudi Arabistan'ın attığı adımların olayın aydınlatılması ve sorumluların hesap vermesi için gerekli olduğu ifade edilerek, Riyad yönetiminin yanında olunduğu mesajı verildi.