Sol.org.tr'ye göre 2020 yılının Haziran ayında Almanya'nın AB dönem başkanlığı altında bir Avrupa aşılama stratejisi geliştirilmişti. Bu strateji belgesi Avrupa’nın Korona krizine karşı mücadelede izleyeceği yolu ve yöntemi içeriyor.

Strateji belgesinden önce Mayıs ayında Almanya, İtalya, Fransa ve Hollanda tarafından kurulan ‘aşı ittifakını’ da kapsayan AB Komisyonu, BionTech ve Pfizer ile aylarca müzakere etmiş, ön görüşmelerin ardından Eylül ayında bu firmalardan 300 milyon doz aşı satın alınacağını duyurmuştu. 

Kasım ayına gelindiğinde AB Komisyonu yetkilileri, 27 AB ülkesinin tamamı adına BionTech / Pfizer'dan 300 milyon, Moderna’dan 80 milyon doz aşı sipariş edildiğini kamuoyuna duyurmuştu. Ayrıca,  güvenli ve etkili oldukları kanıtlandıktan sonra satın alınmak üzere, dört firma ile daha aşı ön anlaşması imzalanmıştı: AstraZeneca, Sanofi-GSK, Johnson&Johnson, CureVac.

İtalya Almanya’yı suçladı

Avrupa Birliği Komisyonu, firmalarla ilk sözleşmeler imzalanmaya başlandığında “Aşılar hazır olduğunda üye ülkeler arasında adil bir dağıtımın sağlanması konusunda mutabık” kalındığını açıklamıştı. Aşılar hazır, dağıtımları gerçekleşti, AB ülkelerinde aşılama süreçleri başladı, devam ediyor. Peki mutabakat kısmı ne durumda? Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn iki gün önce yaptığı meclis konuşmasında  Avrupa’nın aşı tedariki konusunda izlediği yolu “Diğer devletlerde ulusalcılık yükselirken Avrupa birbirine kenetleniyor” sözleriyle savunsa da, Avrupa içerisinden konuyla ilgili  itirazların ve farklı seslerin çıktığı biliniyor. İtalya hükümeti, Almanya hükümetini, Kovid  aşılarının Avrupa Birliği aracılığıyla ortaklaşa alınmasını öngören anlaşmaları ihlal etmekle ve ikiyüzlü ve bencil davranmakla suçladı.  Spahn ise bu suçlamalar karşısında, AB için bağlayıcı anlaşmanın çoktan tamamlanmış olan ilk satın alma müzakeresine atıfta bulundu ve bundan sonra, herkesin ek sipariş vermekte özgür olduğunu belirtmekle yetindi.

Almanya gücünü kötüye mi kullanıyor?

Almanya, geçerli anlaşma uyarınca nüfus oranına göre aşı dozlarının yüzde 18,6'sını alma hakkına sahip. Bununla birlikte, AB’nin en büyük ülkesi Almanya, hem Moderna hem de BionTech'teki payını önemli ölçüde artırdı. Spahn, önce BionTech'ten 30 milyon ekstra doz aşı sipariş etti. Ardından, iddiaya göre diğer AB ülkeleri feragat ettiği için,  Moderna ile de daha yüksek bir kota üzerinde anlaştı. Ancak bu ülkeler “adil” paylarını talep ediyorlar. Der Spiegel dergisinin aktardığına göre bu gelişme, AB tarafından belirlenen yürütme kurulunda büyük bir tartışmaya neden oldu. Özellikle Polonya ve Belçika, dağıtımın geri alınmasını talep etti. Ancak Almanya ve Hollanda geri adım atmaya yanaşmadı.
Avrupa Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen, son basın toplantısında bu tartışmalara değinmekten kaçınmıştı. Von der Leyen'in sözleşmelerin içeriğini kamuoyuyla paylaşmayı reddetmesi de rahatsızlık yaratıyor. Tüm AB ülkelerinin, aşı siparişi konusunda ortak hareket etmeyi "yasal olarak bağlayıcı" bir biçimde kabul ettiğini söyleyen von der Leyen, bu nedenle “paralel müzakerelerin, paralel sözleşmelerin söz konusu olamayacağını” belirtmişti. Almanya'ya yapılan özel tedariklerle ilgili ısrarlı sorulara yanıt vermeyen AB Komisyonu başkanı, olası yaptırımlar sorusunu da yanıtsız bıraktı. Bazı başkentlerde,  CDU (Hristiyan Demokrat Birliği) üyesi von der Leyen’in Almanya şansölyesi Angela Merkel ile çok yakın ilişkide olduğu ve Almanya'yı himaye ettiği yönünde şüpheler dillendiriliyor.