Dünya Bankası yeniden inşada kamu değil özel sektör vurgusu yapıyor
Dünya Bankası'nın 2021'de yayınlanan raporunda milyonlarca konutun depreme dayanıklı hale getirilmesi için finansman çağrısı yer almıştı.
Maraş merkezli depremler 10 ilde ağır bir yıkım yarattı ve onbinlerce yurttaşın hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı. Depremleri takiben ülke genelinde depreme dayanıklı konut tartışmaları tekrar gündeme gelirken konuya ilişkin Dünya Bankası 2021'de yayınladığı Türkiye raporunda, ülke genelindeki tüm konutları depreme dayanıklı getirmenin maliyetini 465 milyar dolar olarak hesaplamıştı. Dünya Bankası 2021 raporunda milyonlarca konutun 'acil güçlendirme' gerektirdiği konusunda uyarmış ve bunu finanse etmek için 'büyük miktarda finansman' çağrısında bulundu. Aralık 2021'de Dünya Bankası, "büyük finansman ihtiyaçlarını" karşılamasına yardımcı olmak için Türkiye hükümetine "teknik yardım" sağladığını açıklamıştı. Dünya Bankası, yeniden inşa için gerekli kaynağın kamu finansmanı yoluyla karşılanamayacağına işaret etmişti. Dünya Bankası'nın kentsel dönüşüm ve deprem hazırlıkları için finansmanda uluslararası kuruluşlar ve piyasa mekanizmalarını vurgulayan bu raporunun Türkiye'de depremle birlikte devletleştirme ve piyasalara müdahale çağrılarının yapıldığı bir dönemde gündeme gelmesi dikkat çekti. "Mevcut kamu finansman mekanizmaları yetersiz" Dünya Banka'sının 2021 tarihli raporunda, "2000 yılından önce inşa edilen Türk şehirlerindeki konut stokunun çoğunun" "sismik ve iklim tehlikelerine karşı oldukça savunmasız" olduğu ve "acil güçlendirme" ihtiyacı olduğu vurgulanmıştı. Ancak raporda, ülke çapındaki 6,7 milyon konut binasının yalnızca yüzde dördünün depreme karşı güncellendiği bilgisi yer aldı. Dünya Bankası, "Kentsel dönüşüm hedefinin ölçeği göz önüne alındığında, risk altındaki konutların dayanıklı bir şekilde güçlendirilmesini veya yeniden inşasını desteklemek için mevcut kamu finansman mekanizmaları, büyük finansman ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli değil" denildi. Dünya Bankası daha önce Türkiye'ye kamu binalarının depremlere karşı dayanıklı hale getirilmesi için finansman sağladı. Dünya Bankası, Haziran 2021'de Türkiye'ye 140 okul, hastane ve diğer kamu binalarını güçlendirmek veya yeniden inşa etmek için 265 milyon dolarlık bir kredi verdi. Dünya Bankası ayrıca, Türkiye'nin en büyük kentindeki kamu binalarını deprem şokuna dayanacak şekilde iyileştirmek için 2004 ile 2015 yılları arasında yürütülen ve İstanbul Sismik Riski Azaltma Projesi (İSMEP) olarak bilinen 550 milyon dolarlık projeye finansman sağladı.